Nie można przenosić prywatnych jezior do zasobu Skarbu Państwa bez prawomocnego wyroku sądu cywilnego
12.08.2013 | k.h.
Bez wzruszenia na drodze postępowania cywilnego o uzgodnienie treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym, przysługującego osobie prywatnej prawa własności do nieruchomości pokrytej wodami, nie jest możliwe wydanie decyzji o przejęciu działki gruntu pokrytego wodami jeziora do zasobu nieruchomości Skarbu Państwa, a następnie wydanie decyzji o przekazaniu tych gruntów w trwały zarząd marszałka województwa – orzekł Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku wyrokiem z dnia 13 marca 2013 r., w sprawie o sygnaturze II SA/Gd 762/12.
Precedensowy wyrok z zakresu prawa wodnego w sprawie II SA/Gd 762/12 został wydany dzięki ciężkiej pracy naszego Zespołu na korzyść Klienta kancelarii.
Sąd orzekający w sprawie stanął na stanowisku, iż wynik postępowania cywilnego w przedmiocie uzgodnienia treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym, stanowi zagadnienie prejudycjalne przy rozstrzyganiu o przejściu gruntów pokrytych wodami do zasobu nieruchomości Skarbu Państwa, a następnie o przejściu w trwały zarząd stanowiących własność Skarbu Państwa wód oraz gruntów pod wodami, stwierdzane w trybie art. 19 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 3 czerwca 2005 o zmianie ustawy Prawo wodne oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. 2005, nr 130, poz. 1087 ze zm.) Jest to zatem przesłanka zawieszenia toczącego się postępowania, zgodnie z przepisami kodeksu postępowania administracyjnego.
Wydane w sprawie orzeczenie ma charakter precedensowy i zapadło w wyniku postępowania, toczącego się od 2011 roku, kiedy to właściwy starosta, w sprawie zapoczątkowanej wnioskiem marszałka województwa, imieniem którego działał dyrektor wojewódzkiego zarządu melioracji i urządzeń wodnych, wydał decyzję o odmowie przejścia do zasobu nieruchomości Skarbu Państwa objętej wnioskiem nieruchomości gruntowej pokrytej wodami, stanowiącej jezioro, a co do której prawo własności w księdze wieczystej ujawnione jest na rzecz osoby prywatnej. Starosta przyjął bowiem, iż skoro grunty stanowią własność osoby prywatnej, nie mogą zostać wpisane do zasobu nieruchomości Skarbu Państwa, gdyż obecnie obowiązująca ustawa z 18 lipca 2001 r. Prawo wodne nie daje organom administracji prawa orzekania, które z wód stały się własnością Skarbu Państwa, zaś spory o prawo własności wód rozpoznają sądy powszechne.
Od przedmiotowej decyzji odwołał się pełnomocnik marszałka województwa, w wyniku czego organ drugiej instancji uchylił zaskarżoną decyzję starosty i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania organowi pierwszej instancji, wskazując iż decyzja wydawana na podstawię art. 14a ust. 2 ustawy Prawo wodne ma charakter deklaratoryjny, potwierdzając jedynie prawa wynikające z obowiązującej normy prawnej, nie powoduje natomiast zmiany właściciela gruntu, dlatego też w przedmiotowej sprawie wnioskowana decyzja powinna zostać wydana.
Z taką decyzją organu odwoławczego nie zgodził się właściciel spornej nieruchomości, pokrytej wodami jeziora, w związku z czym wystąpił ze skargą do wojewódzkiego sądu administracyjnego. Rozpatrujący skargę Sąd, w wyroku z dnia 23 maja 2012 r., uchylił zaskarżoną decyzję organu drugiej instancji wskazując na fakt, iż brak było podstaw do wydania decyzji kasacyjnej w sytuacji gdy organ drugiej instancji nie stwierdził uchybień podczas prowadzenia postępowania wyjaśniającego przez starostę, co implikowałoby twierdzenie, iż sprawa nie została wyjaśniona przez organ pierwszej instancji w sposób dostateczny. Wręcz przeciwnie, organ odwoławczy stwierdził, iż stan faktyczny sprawy jest dostatecznie wyjaśniony, zaś wydanie decyzji nie wymaga przeprowadzenia postępowania wyjaśniającego w żadnym zakresie, nie wskazując przy tym żadnej okoliczności, która winna być wyjaśniona przez organ I instancji przy ponownym rozpoznaniu sprawy.
W związku z takim orzeczeniem sądu administracyjnego, organ drugiej instancji przystąpił do ponownego rozpoznania odwołania, w wyniku czego, ponownie uchylił zaskarżoną decyzję starosty w całości i przekazał sprawę do ponownego rozpatrzenia przez organ pierwszej instancji, z czym ponownie nie zgodził się właściciel spornej nieruchomości, pokrytej wodami jeziora, wnosząc skargę do sądu administracyjnego także od tego rozstrzygnięcia organu odwoławczego.
W związku ze skargą, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku wspomnianym już na wstępie wyrokiem z dnia 13 marca 2013 r. uchylił zaskarżoną decyzję, orzekając jednocześnie, że zaskarżona decyzja nie może być wykonana. Sąd administracyjny wskazał, że przy ponownym rozpatrywaniu odwołania, organ II instancji nie wykonał zobowiązań nałożonych nań przez Sąd w wyrokiem z dnia 23 maja 2012 r., a zakreślających niezbędny do wyjaśnienia i ustalenia ponad wszelką wątpliwość zakres okoliczności sprawy, tj. przede wszystkim nie dokonał ustalenia kryteriów umożliwiających zaliczenie określonych wód do wód powierzchniowych płynących oraz wskazania z powołaniem się na materiał dowodowy, że występują one w stosunku do spornego jeziora. W sprawie doszło zatem do naruszenia przepisów postępowania które mogło mieć wpływ na wynik sprawy, ponieważ na mocy art. 153 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r., Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, organ w razie uchylenia decyzji, przy ponownym rozpatrywaniu sprawy, związany był wskazaniem Sądu co do oceny prawnej oraz wskazaniami co do dalszego postępowania, wyrażonymi w orzeczeniu Sądu, a w tym konkretnym przypadku – odnoszącymi się do uzupełnienia postępowania.
Sąd orzekający w sprawie stwierdził ponadto, iż merytoryczne rozstrzygnięcie wniosku o przejście do zasobu nieruchomości Skarbu Państwa gruntów pokrytych wodami jeziora, a później ewentualne ich przekazanie w trwały zarząd, w pierwszej kolejności uzależnione jest od wyniku postępowania cywilnego, toczącego się przed sądem powszechnym, w sprawie uzgodnienia treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym, gdyż istniejący na rzecz osoby prywatnej wpis w księdze wieczystej stanowi przeszkodę uniemożliwiającą wydanie wnioskowanych przez marszałka województwa decyzji. Oznacza to zatem pierwszeństwo postępowania przed sądem powszechnym przed wydaniem rozstrzygnięcia na podstawie art. 14a ust. 2 ustawy Prawo wodne.
W związku z takim stanowiskiem sądu, organ rozpatrujący odwołanie, zawiesił postępowanie w sprawie do czasu rozstrzygnięcia toczącego się postępowania o uzgodnienie treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym.
Skontaktuj się z nami:Kancelaria Radcy Prawnego Agnieszka Sznajdertelefon: 884 310 846, 698 748 078, e-mail: This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.ul. Zawiszy Czarnego 31d, 35-082 Rzeszów, woj. podkarpackie
NIP: 8133221514 |
dr Agnieszka Sznajder dr Jakub Sznajder Kancelaria Adwokatów i Radców Prawnych
ul. Aleksandra Puszkina 12, 35-328 Rzeszów, woj. podkarpackie
telefon: 884 310 846, 698 748 078 | e-mail: biuro@kancelariasznajder.pl
NIP: 8133862236