Nowelizacja art. 138 ustawy kodeks postępowania administracyjnego zmierza do ograniczenia zbyt częstego korzystania z decyzji kasacyjnych przez organy odwoławcze. Wcześniejsza redakcja przepisu wydawała się zbyt szeroka i w niej należało upatrywać głównej przyczyny nazbyt częstego wykorzystywania przepisu w praktyce, któremu nie była w stanie zaradzić krytyka ze strony judykatury i doktryny.

Nowelizacja zawęża możliwość podjęcia decyzji kasacyjnej w stopniu maksymalnym. Ogranicza ją bowiem do sytuacji, w której rozpatrzenie i rozstrzygnięcie sprawy przez organ odwoławczy byłoby nie do pogodzenia z zasadą dwuinstancyjności postępowania administracyjnego. Poza tym kryterium nienaruszalności zasady dwuinstancyjności wydaje się bardziej uchwytne od dotychczasowego kryterium, tj. wymogu uprzedniego przeprowadzenia postępowania wyjaśniającego w całości lub w znacznej części.

Ponadto należy wskazać, że celem zmiany art. 138 k.p.a. jest wyeliminowanie sytuacji, w których organ pierwszej instancji, przy niezmienionym stanie faktycznym i prawnym, wydaje taką samą decyzję, pomimo że wcześniejsza decyzja została uchylona jako wadliwa, ze wskazaniem jej wad oraz tego co organ pierwszej instancji ma zrobić. W praktyce zdarzały się sytuacje nawet kilkakrotnego uchylenia decyzji organu pierwszej instancji i ciągłemu wydawaniu takiej samej, wadliwej decyzji, przez ten organ.

Ponadto zmiana wynika również wynika z konieczności uwzględnienia istnienia w przepisach prawa materialnego sformalizowanej formy decyzji w określonych sprawach, w formie blankietów. Blankiety, na których decyzje te są wydawane posiadają znaki wodne oraz pouczenie o możliwości wniesienia odwołania . Z tych też względów możliwości organu odwoławczego do uchylenia wadliwej decyzji i orzeczenia co do istoty sprawy były jedynie iluzoryczne. Niezależnie zatem czy wady decyzji nadawały się do naprawienia w drugiej instancji, czy też nie, organ odwoławczy nie mógł wydać decyzji merytorycznej, gdyż nie dysponował blankietem urzędowym i nie był uprawniony do jego wydania. Pozostawało zatem uchylenie decyzji i przekazanie sprawy do ponownego rozpatrzenia, mimo że nie wystąpiły przesłanki z art. 138 § 2 kodeksu postępowania administracyjnego.

Menu