mgr Agnieszka Pięta | 20.03.2023 | Aplikant radcowski
 |
freeimages.com
W myśl art. 288§1 kodeksu karnego, kto cudzą rzecz niszczy, uszkadza lub czyni niezdatną do użytku,podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5. Czynność sprawcza w przypadku wskazanego wyżej czynu zabronionego może polegać alternatywnie: na uszkodzeniu, zniszczeniu, bądź czynieniu cudzej rzeczy niezdatnej do użytku, przy czym każde z tych zachowań samodzielnie może być oceniane jako potencjalne wypełnienie znamion przedmiotowych czynu z art. 288§1 k.k.
Czynności sprawcze
W doktrynie i orzecznictwie - w odniesieniu do wyżej wymienionych czynności sprawczych - wskazuje się, że zniszczenie rzeczy polega na jej unicestwieniu bądź tak znacznym uszkodzeniu, że dana rzecz faktycznie przestaje istnieć. Uszkodzenie rzeczy natomiast, to takie oddziaływanie na nią, które zmniejsza jej wartość bądź to przez zmianę wyglądu zewnętrznego lub kształtu, bądź to przez naruszenie całości rzeczy. Fakt, że rzecz może zostać naprawiona, nie jest okolicznością wyłączającą bezprawność. Uczynienie rzeczy niezdatną do użytku polega na spowodowaniu takiego stanu, że rzecz nie może zostać użyta do celu, do którego była przeznaczona, chociażby przywrócenie rzeczy do stanu poprzedniego było możliwe, lecz wymagałoby nakładu kosztów lub pracy. Uczynienie rzeczy niezdatną do użytku polega na tym, że sprawca uniemożliwia lub w znacznym stopniu utrudnia normalne korzystanie z tej rzeczy, pomniejszając jej wartość użytkową, nie naruszając jednak jej substancji, materii - tak m.in. B. Michalski (w:) Kodeks karny. Część szczególna. Komentarz, t. 2, red. A. Wąsek, Warszawa 2004; M. Kulik (w:) Kodeks Karny. Komentarz, red. M. Mozgawa, wyrok SR w Legionowie z 16.10.2019 r., II K 1244/18, LEX nr 2742603.
Czyn przepołowiony
Zaistnienie czynności sprawczych w postaci uszkodzenia, zniszczenia, bądź uczynienia niezdatną do użytku cudzej rzeczy, nie świadczy jednak jeszcze o tym, że mamy do czynienia z czynem zabronionym, stypizowanym w art. 288§1 k.k. Istotna jest bowiem w takim wypadku wartość szkody, jaką pokrzywdzony właściciel zniszczonej lub uszkodzonej rzeczy poniósł wskutek jej zniszczenia lub uszkodzenia. Warto zwrócić bowiem uwagę, że zgodnie z treścią art. 124 §1 kodeksu wykroczeń, kto cudzą rzecz umyślnie niszczy,uszkadza lub czyni niezdatną do użytku, jeżeli szkoda nie przekracza 500 złotych, podlega karze aresztu, ograniczenia wolności albo grzywny. W jaki sposób zatem należy ustalić wartość szkody która przesądza o tym, czy mamy do czynienia z przestępstwem, czy z wykroczeniem?