Uciążliwy pies sąsiada, a naruszenie dóbr osobistych - czyli co zrobić, gdy pies sąsiada przeszkadza

mgr Agnieszka Pięta | 01.08.2022 | Aplikant radcowski

Tekst ten powstał w ramach cyklu artykułów: "Prawo, a zwierzęta domowe".

Zgodnie z art. 23 kodeksu cywilnego, dobra osobiste człowieka, jak w szczególności zdrowie, wolność, cześć, swoboda sumienia, nazwisko lub pseudonim, wizerunek, tajemnica korespondencji, nietykalność mieszkania, twórczość naukowa, artystyczna, wynalazcza i racjonalizatorska, pozostają pod ochroną prawa cywilnego niezależnie od ochrony przewidzianej w innych przepisach.

Co powyższa regulacja ma wspólnego ze zwierzętami domowymi i czy ich zachowanie może naruszyć czyjeś dobra osobiste?

Nietykalność mieszkania

Nietykalność mieszkania oznacza wolność od wtargnięcia innych osób w miejsce, w którym koncentrują się istotne sprawy życiowe człowieka i realizuje się jego prywatność. Ochrona tego dobra osobistego polega więc na ochronie stanu psychicznego bezpiecznego i niezakłóconego korzystania z tego miejsca. Naruszenie dobra osobistego w postaci nietykalności mieszkania, może zatem polegać nie tylko na bezpośrednim wtargnięciu do cudzego mieszkania ale również na każdym działaniu, które zakłóca wyżej opisany stan psychiczny. Źródłem takiego zakłócenia może być również pies.

Immisje spowodowane przez zwierzęta domowe – kiedy mogą stanowić naruszenie prawa do nietykalności mieszkania?

W treści wyroku Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 21 grudnia 2016 r., I Aca 508/16 wskazano, że „długotrwałe niesprzątanie odchodów psów, szczególnie znajdujących się w takim miejscu, co w sprawie udowodniono, jest rażącym wykroczeniem ponad zasady korzystania z sąsiednich nieruchomości. Bezsprzecznie zatem i w ten sposób nietykalność mieszkania powoda została naruszona. Dlatego zasadne było udzielenie powodowi w tym zakresie ochrony w oparciu o art. 24 kc.” Wyżej przytoczony fragment uzasadnienia wyroku w sprawie o naruszenie dóbr osobistych, uwypukla tylko jedną z wielu możliwych do zaistnienia sytuacji, w których zachowanie zwierzęcia domowego (a w szczególności psa) ma cechy naruszenia prawa do nietykalności mieszkania. Wskazać należy, że katalog podobnych naruszeń jest w zasadzie nieograniczony, a za każde z nich będzie odpowiadał właściciel zwierzęcia.

Zadośćuczynienie za zachowanie psa sąsiada

Jednym z żądań, które poszkodowany naruszeniem prawa do nietykalności mieszkania może wysunąć wobec właściciela psa, jest żądanie zapłaty zadośćuczynienia. Kwota zadośćuczynienia za naruszenie dobra osobistego nie jest sztywno określona i nie ogranicza jej żaden limit - powinna być jedynie „odpowiednia” i rekompensować doznane cierpienia psychiczne i niedogodności, związane z naruszeniem dobra osobistego. Przesłanką zasądzenia zadośćuczynienia jest jednakże każdorazowo wina sprawcy naruszenia dóbr osobistych.

 freeimages.com

Przeprosiny za zachowanie psa sąsiada

"Ja niżej podpisany Z. S. przepraszam swojego sąsiada T. D. za to, że w wyniku popełnienia czynów karalnych, stwierdzonym prawomocnym wyrokiem Sądu, wielokrotnie złośliwie dokuczałem i niepokoiłem wymienionego w ten sposób, że: pomimo posiadania kojca dla psów, dopuszczałem do głośnego, uciążliwego szczekania i ujadania swojego psa bezpośrednio przy ogrodzeniu nieruchomości wymienionego, a nadto poprzez nieuprawnione podcinanie drzewek rosnących na Jego posesji, zakłóciłem spokój i prawo do wypoczynku T. D.” - do wydania takiego oświadczenia został przez sąd zobowiązany pozwany, który za pośrednictwem zachowania swojego psa, naruszył dobra osobiste swojego sąsiada (wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdański z dnia 23 lipca 2019 r., sygn. akt. I ACa 851/18). W procesie o naruszenie dóbr osobistych, jednym z możliwych do wysunięcia żądań jest właśnie żądanie złożenia oświadczenia o określonej treści – co do zasady, nie istnieją ograniczenia co do jego brzmienia – decydujące w tym zakresie jest żądanie powoda i oczywiście zasadność takiego żądania.

Bezprawność naruszenia dóbr osobistych przez psa

Żądanie zapłaty zadośćuczynienia, bądź wydania oświadczenia o odpowiedniej treści, nie są jedynymi roszczeniami, z jakimi poszkodowany naruszeniem dóbr osobistych może wystąpić wobec właściciela zwierzęcia. Każdorazowo jednak, naruszenie to musi nosić znamię bezprawności. Jeżeli działanie naruszające dobro osobiste nie jest bezprawne, warte rozważenia może okazać się dochodzenie swoich praw na innej, niż naruszenie dóbr osobistych podstawie, takiej jak żądanie zaniechania immisji przez zwierzęta domowe.

Powyższy tekst jest artykułem publicystycznym i nie stanowi porady prawnej.

Zajmujemy się problematyką prawnych regulacji chowu i hodowli zwierząt, wypadków z udziałem zwierząt, kwestiami odpowiedzialności cywilnej i odpowiedzialności karnej właścicieli zwierząt.

Rozwijamy obecnie specjalizację w zakresie prawnego otoczenia chowu i hodowli zwierząt gospodarskich, sportowych oraz domowych.

Jeżeli masz problem związany z wypadkiem z udziałem zwierzęcia - skorzystaj z naszego doświadczenia i skontaktuj się z nami.