Naruszenie stosunków wodnych, a zmiana właściciela nieruchomości, na której doszło do zmiany stanu wód

mgr Agnieszka Pięta | 06.06.2024 | Aplikant radcowski

Zgodnie z art. 234 ust. 3 ustawy prawo wodne, jeżeli spowodowane przez właściciela gruntu zmiany stanu wody na gruncie szkodliwie wpływają na grunty sąsiednie, wójt, burmistrz lub prezydent miasta, z urzędu lub na wniosek, w drodze decyzji, nakazuje właścicielowi gruntu przywrócenie stanu poprzedniego lub wykonanie urządzeń zapobiegających szkodom, ustalając termin wykonania tych czynności. Z tego przepisu wynika zatem, że obowiązek przywrócenia stanu poprzedniego lub wykonania urządzeń zapobiegających szkodom może zostać w postępowaniu w sprawie naruszenia stosunków wodnych na gruncie nałożony na właściciela gruntu, na którym do naruszenia doszło. Czy organ prowadzący postępowanie może wydać taką decyzję także wówczas, gdy dojdzie do zmiany właściciela gruntu? Do kogo w takim wypadku powinien skierować nakaz przywrócenia stanu poprzedniego bądź wykonania urządzeń, zapobiegających szkodom - do aktualnego, czy poprzedniego właściciela nieruchomości?

Następstwo prawne w postępowaniu administracyjnym

Co do zasady, zgodnie z art. 30§4 kodeksu postępowania administracyjnego, w sprawach dotyczących praw zbywalnych lub dziedzicznych w razie zbycia prawa lub śmierci strony w toku postępowania na miejsce dotychczasowej strony wstępują jej następcy prawni. Zgodnie ze stanowiskiem NSA, „Następstwo procesowe uregulowane powyższym przepisem jest konsekwencją następstwa prawnego w prawie materialnym i polega na wstąpieniu do postępowania innego podmiotu na miejsce podmiotu, który dotychczas był jego stroną. Oznacza zatem, że poprzednik ustępuje z postępowania, a następca wstępuje w jego sytuację procesową, tak jakby od początku był stroną postępowania. W konsekwencji, zbywca prawa traci uprawnienia strony w takim postępowaniu na rzecz nabywcy.” - Wyrok NSA z 6.06.2023 r., II OSK 1943/20. Czy zasada ta znajdzie zastosowanie również w postępowaniu w sprawie naruszenia stosunków wodnych na gruncie?

unsplash.com

Odpowiedzialność za naruszenie stanu wody na gruncie, a odpowiedzialność nowego właściciela działki

Zagadnieniem następstwa prawnego w postępowaniu w sprawie naruszenia stosunków wodnych na gruncie (po stronie właściciela nieruchomości, na której doszło do naruszenia), zajmował się między innymi skład orzekający Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach. W stanie faktycznym sprawy, która trafiła na wokandę, doszło do zbycia nieruchomości, na której doszło do naruszenia stosunków wodnych na gruncie, na rzecz innego podmiotu, w toku postępowania. Powstała zatem wątpliwość, na kogo nałożyć obowiązek przywrócenia stanu poprzednego, bądź wykonania urządzeń zapobiegających szkodom. W treści wyroku WSA w Gliwicach z 26.10.2016 r., II SA/Gl 782/16 wskazano, że „Niedopuszczalnym prawnie byłoby nałożenie obowiązku wykonania drenażu na poprzedniego właściciela nieruchomości albowiem z uwagi na to, że nie dysponuje on obecnie działką taki nakaz byłby z założenia niewykonalny. To bowiem na aktualnym właścicielu nieruchomości ciążą obowiązki wykonania określonych prac lub urządzeń, które zapobiegałyby szkodliwej zmianie odpływu wód i to niezależnie od tego, czy taka zmiana wynika z działania obecnego właściciela, czy też poprzedniego właściciela bądź innego podmiotu. Osoba, która nabyła prawo własności danej nieruchomości, stała się w konsekwencji następcą prawnym w zakresie praw i obowiązków związanych z poprzednią zmianą stanu wód na takiej nieruchomości”.

Skutki nałożenia obowiązków na poprzedniego właściciela nieruchomości

Wyżej zaprezentowany pogląd WSA w Gliwicach podzielił także skład orzekający Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie (w uzasadnieniu wyroku Wyrok WSA w Krakowie z 30.05.2014 r., II SA/Kr 418/14). Co więcej, z uzasadnienia wyroku WSA w Krakowie wynika, że nałożenie wykonania określonych obowiązków wynikających z art. 29 ust. 3 Prawa wodnego na osobę, która doprowadziła do takiej zmiany, ale w chwili wydawania decyzji nie jest właścicielem nieruchomości - stanowiłoby istotne naruszenie prawa uzasadniające unieważnienie takiej decyzji (art. 156 § 1 pkt 5 k.p.a.). To oznacza, że w ocenie WSA w Krakowie, w razie nałożenia na poprzedniego właściciela nieruchomości, w drodze decyzji administracyjnej, obowiązków o których mowa w art. 234 ust. 3 prawa wodnego pomimo, że w chwili wydawania decyzji właścicielem nieruchomości była już inna osoba, poprzedni właściciel mógłby podważyć taką decyzję w trybie nadzwyczajnym - stwierdzenia nieważności decyzji administracyjnej.

Postępowanie można kontynować pomimo zmian właścicielskich

Niezależnie od tego, czy w określonym stanie faktycznym sprawy istnieją przesłanki do wydania decyzji o nakazaniu przywrócenia stanu poprzedniego lub wykonania urządzeń zapobiegających szkodom, czy też takich przesłanek nie ma, nawet jeżeli w toku postępowania adminsitracyjnego w sprawie naruszenia stosunków wodnych dojdzie do zmiany właściciela działki, na której doszło do naruszenia - organ może kontynuować postępowanie. W takim wypadku, niezasadnym zdaje się wydawanie decyzji o umorzeniu postępowania z powodu jego bezprzedmiotowości.

Powyższy tekst jest opracowaniem publicystycznym i nie stanowi porady prawnej.

Prawo wodne jest wiodącą specjalizacją naszej kancelarii - z powodzeniem reprezentujemy Naszych Klientów w sprawach o naruszenie stosunków wodnych.

Jeżeli napotkałeś problemy związane z naruszeniem stanu wody na Twojej nieruchomości, lub też zarzuca Ci się naruszenie stosunków wodnych - skorzystaj z naszego doświadczenia - skontaktuj się z nami.