Wyznaczanie szerokości pasa i filara ochronnego kopalni odkrywkowej od cieków według normy PN-G-02100:1996

08.02.2017 | j.sz.

W warunkach polskich kopaliny pospolite takie jak piaski, żwiry i pospółki najczęściej należą do złóż powstałych wskutek działalności cieków i co oczywiste znajdują się w ich pobliżu. Eksploatacja odkrywkowa złóż położonych obok cieków doznaje czesto ograniczeń w postaci konieczności zachowania filara i pasa ochronnego od koryta cieku.

Filar ochronny i pas ochronny to dwa różne pojęcia. Pas ochronny może stanowić część filara ochronnego.

Ogólnie przyjmuje się, że pas ochronny w górnictwie jest to ta cześć złoża lub terenu, którą pozostawia się bez eksploatacji z uwagi na ochronę obiektów powierzchniowych i podziemnych.

Filary ochronne z kolei to przestrzeń ustanawiana w złożu dla zabezpieczenia obiektów w na powierzchni terenu przed nadmiernymi skutkami wybierania złoża.

Czy 50 metrów od koryta cieku wystarczy?

Dość często inwestorzy traktują 50 metrową odległość od stref zalewu wód Q10% danego cieku, jako niezmienną wytyczną, wyznaczając granice pola eksploatacji kruszyw właśnie w takiej odległości od granic strefy Q10%.

Taka odległość może zostać zakwestionowana przez RDOŚ w toku wydawania opinii na temat planowanego przedsięwzięcia.

Warto dokonać samodzielnej analizy tych odległości, już na etapie tworzenia karty informacyjnej przedsięwzięcia, aby nie stracić niepotrzebnie szansy na pozytywne uzgodnienie w RDOŚ dla całej inwestycji.

Do wyznaczania szerokości pasów ochronnych dla kopalni odkrywkowych właściwa jest norma PN-G-02100:1996 Górnictwo odkrywkowe - Szerokość pasów ochronnych wyrobisk odkrywkowych.

Norma ta zawiera pewne wytyczne dla wyznaczania szerokości pasów ochronnych dla kopalń lokalizowanych w sąsiedztwie cieków.

Pas ochronny to pas terenu położony między górnym bezpiecznym obrzeżem wyrobiska, a linią ograniczającą obiekt lub teren chroniony od strony wyrobiska, który może stanowić część filara ochronnego.

W normie PN-G-02100:1996 ustalono najmniejsze szerokości pasa ochronnego wzdłuż obrzeża wyrobiska odkrywkowego, zabezpieczającego obiekty stałe lub tereny położone w pobliżu wyrobisk odkrywkowych przed zagrożeniami związanymi z działalnością eksploatacyjną lub poeksploatacyjną oraz zabezpieczającego wyrobiska przed zagrożeniami związanymi z użytkowaniem obiektów stałych.

W przypadku stref zalewu wody o prawdopodobieństwie przewyższenia Q10% - wytyczna mówi o zachowaniu minimum 50 metrów od granicy tej strefy i jednocześnie odległosci nie mniejszej niż szerokość koryta rzeki, co w przypadku dużych rzek może dodatkowo utrudniać eksploatację.

Z kolei ustawa z 2011 r. prawo geologiczne i górnicze daje możliwość ustalenia filarów ochronnych w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego dla obszaru złoża kopalin - art. 104 ust. 5 ustawy, stanowiąc, że filar ochronny, w granicach którego ruch zakładu górniczego może być zabroniony bądź może być dozwolony, wyznacza się tylko w sposób zapewniający należytą ochronę tych obiektów lub obszarów. Nie wiadomo jednak, co należy rozumiec przez ‘należytą ochronę’.

To właśnie inwestor w dokumentacji środowiskowej (raporcie) musi wykazać, iż zapewni należyty stopień ochrony.

Warto przy opracowywaniu raportu ooś dla kopalni brać pod uwagę ryzyko zmiany koryta cieku podczas powodzi i ewentualnego przesunięcia koryta w stronę wyrobiska, a w skrajnych przypadkach przejścia nowego koryta cieku przez teren wyrobiska. Inwestor powinien poruszyć ten temat w dokumentacji i wykazać, że takie zdarzenie w przyszlości nie nastąpi oraz wskazać powody, dla których tak twierdzi.

Nalezy także pamiętać, że od 1 stycznia 1994 r. stosowanie Polskich Norm jest dobrowolne, a zatem odległości podane w PN odnośnie pasa ochronnego dla kopalni odkrywkowej są tylko wytycznymi, a nie normą bezwzględnie obowiązującą. O tej okoliczności zapominają sami inwestorzy, ale takze organy administracji publicznej w toku postępowań, które mają otworzyć drogę do eksploatacji złoża.

Masz problem z uzyskaniem decyzji o środowiskowej? Otzymałeś negatywną opinię RDOŚ o planowanym przedsięwzięciu?

Skorzystaj z naszego doświadczenia w zakresie ocen oddziaływania na środowisko, prawa górniczego oraz prawa wodnego! Od wielu lat pomagamy inwestorom w przygotowaniu inwestycji potencjalnie negatywnie oddziałujących na środowisko, w tym uruchamianiu kopalni kruszyw.

Skontaktuj się z nami <Kontakt>.