Odmowa legalizacji samowoli budowlanej. W jakich przypadkach spotkamy się z odmową legalizacji obiektu budowlanego
Wiktoria Suchyna | 02.02.2025 | Asystent radcy prawnego
Samowola budowlana to poważne naruszenie przepisów prawa budowlanego, które może skutkować koniecznością legalizacji obiektu lub jego rozbiórką. Choć polskie przepisy dopuszczają możliwość zalegalizowania nielegalnej budowy, nie zawsze jest to możliwe. W wielu przypadkach organy nadzoru budowlanego wydają decyzję o odmowie legalizacji, co rodzi poważne konsekwencje dla właściciela samowoli budowlanej. W niniejszym artykule omówione zostaną kwestie najważniejsze kwestie dotyczące odmowy legalizacji samowoli budowlanej.
Czym jest samowola budowlana?
Zgodnie z art. 48 Prawa budowlanego, samowola budowlana odnosi się do obiektu budowlanego, lub jego części, będącego w budowie albo wybudowanego bez wymaganego pozwolenia na budowę, albo bez wymaganego zgłoszenia, albo pomimo wniesienia sprzeciwu do tego zgłoszenia.
Przez obiekt budowlany, wedle definicji z art. 3 pkt. 1 rozumie się budynek, budowlę bądź obiekt małej architektury, wraz z instalacjami zapewniającymi możliwość użytkowania obiektu zgodnie z jego przeznaczeniem, wzniesiony z użyciem wyrobów budowlanych.
Legalizacja samowoli budowlanej - warunki
Możliwość legalizacji samowoli budowlanej reguluje ustawa Prawo budowlane (Dz.U.2024.725). Przepisy przewidują możliwość zalegalizowania samowoli budowlanej po spełnieniu niezbędnych warunków, tj:
- Zgodność z przepisami techniczno - budowlanymi
- Zgodność z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego (MPZP) lub decyzją o warunkach zabudowy
- Wniesienie opłaty legalizacyjnej
Decyzja o rozbiórce obiektu budowlanego lub jego części
Organ nadzoru budowlanego wyda decyzję o rozbiórce, w przypadku gdy:
- Nie zostanie złożony wniosek o legalizację w wymaganym terminie;
- Wniosek o legalizację zostanie wycofany;
- Nie zostaną przedłożone dokumenty legalizacyjne w odpowiednim terminie;
- Nie zostaną wykonane w wyznaczonym terminie postanowienia o usunięciu nieprawidłowości w dokumentach legalizacyjnych;
- Nie zostanie uiszczona opłata legalizacyjna w wyznaczonym terminie;
- Budowa będzie kontynuowana pomimo postanowienia o wstrzymaniu budowy.
W wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 17 kwietnia 2000r. (sygn. IV SA 394/98), w postawionej tezie, NSA stwierdził, iż:
Zgodnie z zasadą zawartą w art. 48 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane (Dz.U. Nr 89, poz. 414 ze zm.) można nakazać rozbiórkę w takim zakresie, w jakim wybudowano obiekt z naruszeniem prawa, tzn. bez wymaganego pozwolenia na budowę. Przepis ten ma charakter restytucyjny, a nie represyjny (karzący z nawiązką ponad to, co zostało wybudowane z naruszeniem prawa), istotą jego jest przywrócenie obiektu do poprzedniego stanu. Za takim rozumieniem tego przepisu przemawia również konstrukcja art. 51 prawa budowlanego.
Podsumowanie
Legalizacja samowoli budowlanej w Polsce jest możliwa, ale wymaga spełnienia określonych warunków.
W przypadku, gdy budynek nie spełnia wymogów technicznych, jest sprzeczny z MPZP lub jego legalizacja nie jest możliwa z innych przyczyn, organ nadzoru budowlanego wyda decyzję o odmowie legalizacji.
W takiej sytuacji właściciel musi liczyć się z koniecznością rozbiórki oraz ewentualnymi konsekwencjami finansowymi. Dlatego przed rozpoczęciem prac budowlanych warto dokładnie sprawdzić wymogi prawne i uzyskać niezbędne pozwolenia.
Powyższy tekst stanowi opracowanie publicystyczne i nie jest poradą prawną.
Od lat z powodzeniem zajmujemy się sprawami związanymi z prawem budowlanym.
Obsługujemy powstające inwestycje, przygotowujemy dokumentację, reprezentujemy naszych klientów wobec organów administracji budowlanej. Pomagamy także w sporach sąsiedzkich i w sprawie samowoli budowlanych, w tym samowolnych zmianach sposobu użytkowania obiektów budowlanych.
Skorzystaj z naszego doświadczenia w zakresie prawa budowlanego i skontaktuj się z nami.