W sprawach o rozgraniczenie nieruchomości, istotne wątpliwości oraz problemy pojawiają się w zakresie określenia, która ze stron postępowania powinna ponosić koszty sądowego postępowania rozgraniczeniowego. Powodem tych niejasności jest fakt, że w ustawie Prawo geodezyjne i kartograficzne, brakuje jakichkolwiek regulacji prawnych określających te kwestie. Zatem, czy to strona żądająca przekazania sprawy sądowi, czy osoba wnioskująca o rozgraniczenie nieruchomości zobowiązana jest do pokrycia opłaty za wszczęcie postępowania sądowego?

Podstawa to określenie osoby wnioskodawcy

W orzecznictwie niektórych sądów powszechnych wskazuje się, że wnioskodawcą w postępowaniu rozgraniczeniowym przed sądem, jest osoba niezadowolona z decyzji administracyjnej o rozgraniczeniu, która żąda przekazania sprawy do rozpoznania sądowi, niezależnie od tego, czy w postępowaniu administracyjnym była wnioskodawcą, czy też inną stroną tego postępowania. Według omawianego poglądu, właśnie ta osoba ponosi koszty.

Na gruncie orzecznictwa zarysowało się także stanowisko, zgodnie z którym „zarówno w stadium administracyjnym jak i sądowym, koszty postępowania rozgraniczeniowego obciążają strony będące właścicielami rozgraniczanych nieruchomości (z uwagi na ich interes w postępowaniu - art. 262 § 1 pkt 2 k.p.a.), według zasady wyrażonej w art. 152 k.c., tj. w częściach równych”- tak wyrok WSA w Białymstoku z dnia 30 lipca 2013 r. , sygn. II SA/Bk 15/13. Zgodnie z powyższym poglądem, koszty dzielone są po równo, natomiast prezentowane rozwiązanie dotyczy końcowego podziału kosztów. Zatem, nadal wymagane jest określenie osoby zobowiązanej do pokrycia pierwszego i kluczowego wydatku, którym jest opłacenie żądania przekazania sprawy sądowi.

koszty rozgraniczenia nieruchomości

Prawidłowe stanowisko

Rozbieżności dotyczące ustalenia wnioskodawcy postępowania sądowego, a co z tym związane- określenie osoby, która powinna pokryć koszty przekazania sprawy sądowi, wydaje się rozstrzygać Uchwała Sądu Najwyższego 7 sędziów z dnia 30 października 2014 r., sygn. III CZP 48/14. Zgodnie z treścią uzasadnienia uchwały, w przypadku żądania przekazania sądowi sprawy o rozgraniczenie nieruchomości wszczętej na wniosek, wnioskodawcą w postępowaniu sądowym pozostanie osoba, która złożyła wniosek o przeprowadzenie rozgraniczenia na etapie administracyjnym, niezależnie od tego, czy osoba ta jest niezadowolona z decyzji rozgraniczeniowej i czy to ona domagała się przekazania sprawy do rozstrzygnięcia sądowi.

Pogląd ten, wyrażono na kanwie ugruntowanego orzecznictwa, m.in. w uchwale SN z dnia 18 lutego 1983 r., sygn. III CZP 2/83, wyroku NSA z dnia 7 maja 2015 r. , sygn. I OSK 2153/13. Co więcej wskazano, iż „dwuetapowość rozpoznawania spraw o rozgraniczenie pozwala uznać za zasadne zajmowane w doktrynie stanowisko, że osoba składająca wniosek o rozgraniczenie musi zakładać, w związku z możliwością sporu dotyczącego przebiegu granicy, konieczność rozstrzygnięcia sprawy przez sąd”- tak uchwała SN 7 sędziów z dnia 30 października 2014 r., sygn. III CZP 48/14.

Co jeśli wnioskodawca nie opłaci wniosku?

W orzecznictwie podnosi się, że żądanie uiszczenia opłaty sądowej po przekazaniu sprawy sądowi pod rygorem zwrotu wniosku, jest stanowiskiem wadliwym, bowiem postępowanie sądowe stanowi kolejny etap sprawy o rozgraniczenie nieruchomości. Nie jest uruchamiane na skutek wniosku o jego wszczęcie. Stanowisko to, potwierdza uzasadnienie cytowanej już uchwały SN 7 sędziów z dnia 30 października 2014 r., sygn. III CZP 48/14, zgodnie z którym „rygor zwrotu pisma wszczynającego postępowanie nie może być stosowany do postępowań już wszczętych, w których prowadzono czynności rozpoznawcze. W sprawach o rozgraniczenie za takim stanowiskiem przemawia dodatkowo art. 39 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (jedn. tekst: Dz.U. z 2014 r., poz. 1025 ze zm.), który stanowi, że od wniosku o rozgraniczenie nieruchomości pobiera się opłatę stałą w wysokości 200 zł. Jak wskazano, wniosek o rozgraniczenie jest składany przed wszczęciem etapu postępowania sądowego, a zmieniony przepis wyraźnie nie wiąże obowiązku uiszczenia opłaty sądowej z żądaniem przekazania sprawy sądowi z etapu administracyjnego.

Powyższy pogląd, nie zawsze jest przez orzecznictwo sądowe przyjmowany. Zdarza się, że po skutecznym wniesieniu żądania przekazania sprawy do sądu, przez stronę niezadowoloną z ustalenia przebiegu granic, sąd wzywa do uiszczenia opłaty sądowej w kwocie 200 zł. Niestety, często spotykaną praktyką jest uchylanie się przez wnioskodawcę od pokrycia kosztów. W takiej sytuacji, wniosek o przekazanie sprawy sądowi, zostaje zwrócony. Nie oznacza to jednakże, że decyzja rozgraniczeniowa wywołuje skutki prawne. Jak wskazuje się na kanwie ugruntowanego orzecznictwa, już samo skuteczne złożenie wniosku o przekazanie sprawy sądowi skutkuje utratą mocy wiążącej przez decyzję, a dalsze losy wniosku nie mają znaczenia- tak wyrok NSA z dnia 7 maja 2015 r. , sygn. I OSK 2153/13.

„W przeciwnym wypadku tylko jedna ze stron, a mianowicie strona wnioskująca o przeprowadzenie postępowania rozgraniczeniowego może mieć wpływ na dalsze pozostawanie decyzji w obrocie. Bowiem tylko od jej zachowania zależeć będzie czy wnioskowi zostanie nadany dalszy bieg i czy sprawa zostanie rozpoznana przez sąd. Inni uczestnicy postępowania rozgraniczeniowego wnioskujący o przekazanie sprawy do sądu, takiego uprawnienia zostaną de facto pozbawieni"- tak Wyrok WSA w Gdańsku z dnia 12 czerwca 2013 r. , sygn. III SA/Gd 48/13. Nieopłacenie wniosku skutkować będzie tym, że decyzja nie powróci do obrotu prawnego. Zaistnieje zatem stan, jak przed momentem wszczęcia postępowania rozgraniczeniowego, co nie wyłącza możliwości wystąpienia z ponownym wnioskiem o rozgraniczenie nieruchomości.

Powyższy tekst ma charakter publicystyczny i nie stanowi porady prawnej.

Prawo budowlane, prawo nieruchomości, czy gospodarowanie gruntami – to tematyka, którą zajmujemy się z powodzeniem już od kilkunastu lat.

Jeżeli napotkałeś na problemy w tej dziedzinie - jesteśmy gotowi, aby je rozwiązać.

Skorzystaj z naszego doświadczenia - skontaktuj się z nami.

Menu