Opinia biegłego, będąca jednym z kluczowych elementów wielu procesów prawnych, ma na celu dostarczenie wiedzy specjalistycznej, która pomaga organom ścigania, sądom lub innym instytucjom w podejmowaniu decyzji. Gdy jednak opinia ta jest fałszywa lub zmanipulowana, może prowadzić do niewłaściwych, a nawet krzywdzących rozstrzygnięć.
Problem fałszywych opinii biegłych staje się tym bardziej alarmujący, gdy jest wynikiem celowego działania, które ma na celu wprowadzenie w błąd wymiaru sprawiedliwości lub osiągnięcie korzyści przez jedną ze stron. Zrozumienie istoty tego zjawiska, a także sposobów jego wykrywania i zwalczania, jest kluczowe dla zapewnienia uczciwego procesu sądowego i ochrony praw obywateli.

Odpowiedzialność biegłego

Kto, jako biegły, rzeczoznawca lub tłumacz, przedstawia fałszywą opinię, ekspertyzę lub tłumaczenie mające służyć za dowód w postępowaniu określonym w § 1,podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10. - art. 233 § 4 Kodeksu karnego

Biegły zobligowany jest do sporządzania opinii w sposób rzetelny i bezstronny, w zgodzie z aktualnym stanem wiedzy jaki posiada w danej dziedzinie. Należy podkreślić, iż biegły podlega odpowiedzialności za przedstawienie fałszywych opinii bez wzgledu na to, czy został poinformowany o odpowiedzialności karnej za przedłożenie niezgodnej z rzeczywistością opinii.

Zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z dnia 9 kwietnia 2008r., sygn. IV KK 501/07 - Odpowiedzialność na podstawie art. 233 § 4 k.k. nie zależy od tego, czy fałszywe ustalenie faktyczne zawarte w opinii mogło mieć wpływ na rozstrzygnięcie sprawy.

Z kolei w wyroku Sądu Apelacyjneg w Katowicach z dnia 3 listopada 2021r., sygn. V ACa 213/21 określono zakres dopuszczenia się przestępstwa z art. 233 § 4 k.k., tj. jeżeli:

1) w opinii biegły poda inne ustalenia niż poczynione w toku ekspertyzy;

2) biegły zatai rzeczywiście poczynione ustalenia, przeczące zasadności wniosków;

3) biegły celowo prowadzi nieprawidłową argumentację.

W argumentacji sąd przytoczył, iż zgodnie z § 12 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 24 stycznia 2005 r. w sprawie biegłych sądowych (Dz. U. Nr 15, poz. 133; dalej: "rozp. MS"), biegłym może być ustanowiona osoba, która posiada teoretyczne i praktyczne wiadomości specjalne w danej gałęzi nauki, techniki, sztuki, rzemiosła, a także innej umiejętności, dla której została ustanowiona, oraz daje rękojmię należytego wykonywania obowiązków biegłego. Biegły sądowy przed objęciem funkcji składa przyrzeczenie, że powierzone mu obowiązki będzie wykonywać z całą sumiennością i bezstronnością (art. 282 k.p.c. i § 4 rozp. MS).

Zważywszy na przytoczony fragment, należy podkreślić fakt, że biegły powinien kojarzyć się z rzetelnym i bezstronnym wyadawaniem opinii, w sposób obiektywny, w zgodzie z jego wykształceniem oraz posiadaną wiedzą. Przeprowadzony dowód z opinii biegłego przedstawia Sądowi wiedzę specjalistyczną, której Sąd nie posiada w danym zakresie. Niejednokrotnie opinia biegłego miała wpływ na wydane postanowienie końcowe, co pozwala wysnuć wnioski, że opinia biegłego jest ważnym elementem postępowania dowodowego.

fałszywa opinia biegłego

Podważenie opinii biegłego

W wyroku Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 21 kwietnia 2015r., sygn. I ACa 177/15 - Podważenie mocy dowodowej opinii biegłego, w postawionej tezie, Sąd zważył co następuje: Podważenie mocy dowodowej opinii poprzez zakwestionowanie wiadomości specjalnych, do których biegli się odwołują, bądź wywodzenie z takiej opinii dalszych wniosków opartych na wiadomościach tego rodzaju, z uwagi na treść art. 278 § 1 k.p.c., może nastąpić wyłącznie poprzez przeprowadzenie dowodu z uzupełniającej opinii tych samych biegłych lub z opinii innego biegłego.

Sąd Apelacyjny w uzasadnieniu stanowi iż, „(...) Ustalenie tych okoliczności wymagało wiadomości specjalnych, których sąd nie posiada. Nie zwalnia to sądu od obowiązku oceny opinii biegłych, jednak ocena ta ze swej istoty nie dotyczy sfery stricte objętej wiadomościami specjalnymi, ale wskazanych podstaw rozumowania biegłych, logiki i spójności wywodu, oparcia wniosków, których sformułowanie wymagało zastosowania wiadomości specjalnych, na faktach, które w sprawie zostały wykazane. Podważenie mocy dowodowej opinii poprzez zakwestionowanie wiadomości specjalnych, do których biegli się odwołują, bądź wywodzenie z takiej opinii dalszych wniosków opartych na wiadomościach tego rodzaju, z uwagi na treść art. 278 § 1 k.p.c., może nastąpić wyłącznie poprzez przeprowadzenie dowodu z uzupełniającej opinii tych samych biegłych lub z opinii innego biegłego.” - aby podważyć opinię biegłego należy zakwestionować ją podczas toczącego się postępowania, oraz złożyć wniosek o uzupełnienie lub o dopuszczenie dowodu z opinii innych biegłych. W ten sposób można wykazać, iż opinia nie została sporządzona w sposób bezstronny.

Sąd Apelacyjny w Sczecinie w wyroku z dnia 9 lutego 2017r., sygn. III AUa 851/16 - Skuteczne podważenie wartości dowodowej opinii biegłego sądowego, w orzeczonej tezie SA postanowił, iż: Strona, która zamierza skutecznie podważyć wartość dowodową opinii biegłego sądowego i chce zakwestionować wnioski wyrażone w opiniach winna przytoczyć rzeczowe argumenty, uzasadniające jej twierdzenia oraz konkretne uwagi i argumenty podważające miarodajność dotychczasowych opinii lub co najmniej miarodajność tę poddające w wątpliwość.

W uzasadnieniu prawnym wyroku Sąd wskazał, iż dopuścił dowód z uzupełniającej opinii biegłych sądowych i podkreślił, że „Podstawowym więc dowodem w sprawach o rentę jest dowód z opinii biegłego. W takim wypadku sąd nie może poczynić ustaleń sprzecznych z opinią biegłego, jeśli jest ona prawidłowa i jeżeli odmienne ustalenia nie mają oparcia w pozostałym materiale dowodowym. Sąd Apelacyjny podzielił zatem w całości spostrzeżenia biegłych uznając, że w pełnym zakresie wyjaśniają one wątpliwości co do stanu zdrowia ubezpieczonego oraz jego wpływu na zdolność do pracy”.

Sąd podkreślił, iż strona, która zamierza skutecznie podważyć wartość dowodową opinii biegłego sądowego i chce zakwestionować wnioski wyrażone w opiniach winna przytoczyć rzeczowe argumenty, uzasadniające jej twierdzenia oraz konkretne uwagi i argumenty podważające miarodajność dotychczasowych opinii lub co najmniej miarodajność tę poddające w wątpliwość.

Podsumowanie

Skuteczne podważenie wartości dowodowej opinii biegłego powinno być poparte rzeczowymi argumentami, zgodnymi z obowiązującym stanem faktycznym oraz dostępną wiedzą w danym zakresie specjalizacyjnym. Należy jednak podkreślić, że sytuacje dotyczące nierzetelnej opinii biegłego nie występują nagminnie, jednakże należy mieć na względzie, że sytuacje te mogą sie przydarzyć.

Powyższy tekst ma charakter publicystyczny i nie stanowi porady prawnej

Działamy na rynku już ponad czternaście lat. W naszej pracy zetknęliśmy się niejednokrotnie z nierzetelną opinią sporządzoną przez biegłego, interweniując w imieniu naszych Klientów.

Jeżeli chcesz skorzystać z naszego doświadczenia w tym zakresie – skontaktuj się z nami.

Menu