W prawie budowlanym często stosowaną praktyką tworzenia oparcia dla różnego rodzaju skarp, zboczy lub innych form wykonanych z nawiezionego gruntu jest - zamiast typowej konstrukcji muru oporowego służącej do tych celów - wznoszenie ogrodzenia z podmurówką, którego dodatkową, a często ukrytą funkcją ma być zabezpieczenie terenu przed osuwaniem się ziemi, co w świetle obowiązujących przepisów może być niekiedy uznane za niezgodne z prawem.

Aby dokonać rozróżnienia muru oporowego od ogrodzenia, należy przede wszystkim ocenić jego rolę, co w rezultacie umożliwi odpowiednie zakwalifikowanie obiektu.

Z kolei od tego, do jakiej konkretnie kategorii zaliczymy ten obiekt budowlany będzie zależał wymóg uzyskania pozwolenia na budowę na jego wybudowanie.

Mur oporowy a ogrodzenie- wyjaśnienie pojęć

W obecnym stanie prawnym, przepisy Prawa budowlanego nie definiują precyzyjnie pojęć: 'mur oporowy' i 'ogrodzenie'.

Jak wskazano w wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z dnia 15 grudnia 2021 r., II SA/Kr 1107/21, „objaśnienie pojęcia muru oporowego zawiera natomiast encyklopedia "Architektura i budownictwo" autorstwa W. S., zgodnie z którą pod pojęciem muru oporowego rozumie się "mur pionowy lub nachylony wykonany z cegły, kamienia, betonu lub innego materiału o odpowiedniej wytrzymałości, umacniający uskok terenu lub podcięcie stoku albo stanowiący zewnętrzną obudowę tarasu ziemnego, powstrzymujący sobą poziome lub ukośne parcie mas ziemi". Ponadto Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie zaprezentował stanowisko, zgodnie z którym „konstrukcje oporowe czy też mury oporowe mają przede wszystkim za zadanie zabezpieczanie terenu przed osuwaniem się gruntu, z terenu położonego wyżej, podczas gdy ogrodzenia oddzielają od siebie części terenu. Jeżeli dominującą funkcją konstrukcji jest zabezpieczanie przed osuwaniem się ziemi, na co może wskazywać również charakter użytych do jej wzniesienia materiałów zapewniających stabilność - należy uznać, że stanowi ona mur oporowy”- Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego z dnia 21 listopada 2023 r., II SA/Kr 935/23.

W związku z powyższym, za mur oporowy wybudowany na działce uznamy budowlę wniesioną w celu zabezpieczenia różnicy poziomów terenu. Ogrodzenie, mimo iż również może pełnić funkcję zabezpieczającą, należy pamiętać, że przede wszystkim służy ochronie prywatności i ogrodzeniu własnej działki. Ponadto w orzecznictwie wskazuje się, iż „niezależnie od intencji (…) mur oporowymoże pełnić dodatkowo funkcję ogrodzenia, jednak nie definiuje to takiego obiektu jako ogrodzenia, ponieważ funkcja ogrodzenia może być funkcją dodatkową, pełnioną przy okazji zabezpieczenia (...)” - Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 12 lipca 2022 r., II OSK 2547/19.

ogrodzenie a mur oporowy różnice prawne

W jakich przypadkach potrzebne jest pozwolenie na budowę?

Normodawca w art. 3 pkt. 3 ustawy Prawo budowlane, wprowadza katalog obiektów budowlanych zaklasyfikowanych jako budowla, wśród których znajduje się konstrukcja oporowa. Świadczy to zatem, iż mur oporowy stanowi budowlę, która zgodnie z art.28 wyżej wspomnianej ustawy, może być rozpoczęta jedynie na podstawie decyzji o pozwoleniu na budowę, z zastrzeżeniem przepisów wskazanych w ustawie. W przypadku ogrodzeń o wysokości nieprzekraczającej 2,2 m pozwolenie na budowę lub jej zgłoszenie nie jest wymagane.

Czy można wybudować mur oporowy na granicy działki i potraktować go jako ogrodzenie bez pozwolenia na budowę?

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie w wyroku z dnia 21 lutego 2014 r., II SA/Kr 1660/13 stanął na stanowisku, że „nawet jeżeli obiekt posadowiony na granicy działki i będący murem oporowym, pełni jednocześnie funkcję ogrodzenia, nie korzysta on ze zwolnienia z obowiązku uzyskania pozwolenia na budowę. W takiej sytuacji funkcja ogrodzeniowa jest funkcją pełnioną dodatkowo. Budowa muru oporowego, niezależnie od spełniania przez niego dodatkowo funkcji ogrodzenia, wymaga zatem zawsze uzyskania pozwolenia na budowę”. Zatem próba obejścia przepisów prawnych poprzez wybudowanie muru oporowego bez uzyskania pozwolenia i potraktowanie go jako ogrodzenia niestety nie jest możliwa.

Podsumowanie

Warto mieć na uwadze, że podstawową funkcją muru oporowego odróżniającą go od ogrodzenia, jest zabezpieczenie terenu przed osunięciem się gruntu. Jeżeli taki cel przyświeca inwestorowi, należy pamiętać o konieczności uzyskania pozwolenia na budowę, bez którego wybudowanie obiektu będzie niedopuszczalne.

Powyższy tekst stanowi opracowanie publicystyczne i nie jest poradą prawną.

Od lat z powodzeniem zajmujemy się sprawami związanymi z prawem budowlanym.

Obsługujemy powstające inwestycje, przygotowujemy dokumentację, reprezentujemy naszych klientów wobec organów administracji budowlanej. Pomagamy także w sporach sąsiedzkich i w sprawie samowoli budowlanych, w tym samowolnych zmianach sposobu użytkowania obiektów budowlanych.

Skorzystaj z naszego doświadczenia w zakresie prawa budowlanego i skontaktuj się z nami.

Menu