Zakaz znęcania się nad zwierzętami statuuje ustawa o ochronie zwierząt. Wedle przedstawionej w niej definicji legalnej, przez znęcanie się nad zwierzętami należy rozumieć zadawanie albo świadome dopuszczanie do zadawania bólu lub cierpień. Należy przy tym pamiętać o tym, że możliwe jest dopuszczenie się powyższych zachowań (a tym samym popełnienie przestępstwa znęcania się nad zwierzętami) nie tylko przez działanie (np. dotkliwe bicie psa) ale również przez zaniechanie. O jakich zaniechaniach mowa?

Utrzymywanie zwierząt w niewłaściwych warunkach bytowania

Jedną z form znęcania się nad zwierzętami, która została wprost wymieniona w treści ustawy jako przykład zachowania, wypełniającego znamiona znęcania się nad zwierzęciem przez zaniechanie, jest utrzymywanie zwierząt w niewłaściwych warunkach bytowania, w tym utrzymywanie ich w stanie rażącego zaniedbania lub niechlujstwa, bądź w pomieszczeniach albo klatkach uniemożliwiających im zachowanie naturalnej pozycji, przy czym przez właściwe warunki bytowania należy rozumieć zapewnienie zwierzęciu możliwości egzystencji, zgodnie z potrzebami danego gatunku, rasy, płci i wieku.

Narażanie na nieodpowiednie warunki atmosferyczne

Niezapewnienie zwierzętom właściwych warunków bytowania - na co wskazuje przede wszystkim orzecznictwo sądów administracyjnych, rozpatrujących skargi od decyzji w sprawach czasowego odbioru zwierząt - nie musi polegać na rażącym zaniedbywaniu zwierzęcia. Cechy takiego zachowania - mogącego stanowić jednocześnie formę znęcania się nad zwierzętami - może stanowić na przykład „brak zapewnienia zwierzętom właściwego schronienia przed chłodem, upałem, deszczem, śniegiem, przetrzymywanie ich na terenie, na którym narażone są na uszkodzenia ciała, przetrzymywanie ich w warunkach umożliwiających samowolne wydostawanie się na zewnątrz i narażanie na niebezpieczeństwo ich samych oraz narażanie innych zwierząt i ludzi na niebezpieczeństwo” - tak wyrok WSA w Poznaniu z 1.12.2020 r., II SA/Po 340/20.

freeimages.com

Niezapewnianie kontaktu z opiekunem

Innym przykładem znęcania się nad zwierzęciem (choć niewyrażonym wprost w katalogu zawartym w ustawie) może być także zaniechanie odpowiedniej pielęgnacji zwierzęcia. Pielęgnacją zwierzęcia są natomiast - zgodnie z definicją ustawową - wszystkie aspekty relacji pomiędzy człowiekiem a zwierzęciem, w szczególności uruchamiane przez człowieka zasoby materialne i niematerialne, aby uzyskać i utrzymać u zwierzęcia stan fizyczny i psychiczny, w którym najlepiej ono znosi warunki bytowania narzucone przez człowieka. W związku z tym, „dbanie o zwierzę to nie tylko zapewnienie mu minimalnej opieki lekarskiej (sczepienia) i żywienia, ale przede wszystkim zapewnienie mu odpowiedniego kontaktu z opiekunami, odpowiedniej ilości ruchu, jak również odpowiedniego żywienia.” - Wyrok WSA w Warszawie z 20.10.2017 r., IV SA/Wa 55/17. Jednocześnie, zaniechanie odpowiedniej pielęgnacji może stanowić kolejny przykład znęcania się nad zwierzęciem przez zaniechanie.

Brak wody lub pokarmu

Znęcaniem się nad zwierzęciem - i to wyrażonym wprost w katalogu ustawowych zachowań, stanowiących przykłady znęcania się nad zwierzętami - będzie ponadto utrzymywanie zwierzęcia bez odpowiedniego pokarmu lub wody przez okres wykraczający poza minimalne potrzeby właściwe dla gatunku. Znęcaniem się nad zwierzęciem będzie ponadto zaniechanie ich leczenia (wyrok WSA w Olsztynie z 14.09.2022 r., II SA/Ol 426/22). Jak widać, znęcanie się nad zwierzętami poprzez zaniechanie podjęcia określonego zachowania przez ich opiekunów może przybrać wiele form, a katalog takich zachowań nie jest zamknięty.

Kara za znęcanie się nad zwierzętami

W myśl art. 35 ust. 1a ustawy o ochronie zwierząt każdy, kto znęca się nad zwierzęciem, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3. W razie skazania za to przestępstwo właściciela zwierzęcia, nad którym ten się znęcał, sąd dodatkowo obligatoryjnie orzeka przepadek zwierzęcia oraz może fakultatywnie orzec zakaz posiadania wszelkich zwierząt albo określonej kategorii zwierząt na okres od roku do 15 lat. Dodatkowo,w razie skazania za przestępstwo określone w ust. 1, 1a lub 2, sąd orzeka nawiązkę w wysokości od 1000 zł do 100 000 zł na wskazany cel związany z ochroną zwierząt.

Jak reagować na przypadki znęcania się nad zwierzęciem?

Jeżeli znany nam jest przypadek znęcania się nad zwierzęciem - również w sposób polegający na niezapewnieniu mu odpowiedniej opieki - powinniśmy powiadomić o tym organy ścigania lub poprosić o pomoc organizację społeczną, której statutowym zadaniem jest ochrona zwierząt. Organizacja taka - w uzasadnionych przypadkach - może dokonać interwencyjnego odbioru zwierzęcia od właściciela.

Co zrobić w przypadku, gdy zwierzę zostało nam w trybie interwencyjnym odebrane bezpodstawnie?

W przypadku dokonywania „interwencyjnego” odbioru zwierząt nie jest wykluczone, że podmiot dokonujący takiej czynności nieprawidłowo ocenił sytuację, w jakiej znajduje się zwierzę, a tym samym - niesłusznie dokonał odbioru. W takiej sytuacji, właścicielowi odebranego zwierzęcia przysługuje prawo wniesienia odwołania od decyzji wójta (burmistrza, prezydenta miasta) sankcjonującej dokonanie takiego odbioru do właściwego Samorządowego Kolegium Odwoławczego, a w przypadku, gdy Kolegium taką decyzję potrzyma - wniesienia skargi do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego.

Powyższy tekst jest artykułem publicystycznym i nie stanowi porady prawnej.

Zajmujemy się problematyką prawnych regulacji chowu i hodowli zwierząt, wypadków z udziałem zwierząt, kwestiami odpowiedzialności cywilnej i odpowiedzialności karnej właścicieli zwierząt.

Rozwijamy obecnie specjalizację w zakresie prawnego otoczenia chowu i hodowli zwierząt gospodarskich, sportowych oraz domowych.

Jeżeli masz problem prawny związany ze zwierzętami - skorzystaj z naszego doświadczenia - zachęcamy do kontaktu.

Menu