Początek każdego nowego roku to czas na rozliczenie się z fiskusem w zakresie dochodów, osiągniętych przez podatnika w roku poprzednim. Podatnik na złożenie urzędowi skarbowemu zeznania o wysokości osiągniętego dochodu w roku podatkowym ma czas od 15 lutego do 30 kwietnia roku następującego po roku podatkowym. Osoby, które są zobowiązane do uiszczania podatku dochodowego od osób fizycznych, rozliczają się na podstawie PIT-11, który do końca lutego ma obowiązek dostarczyć im pracodawca.

Co zatem należy zrobić w sytuacji, w której pracodawca nie wypełnił swojego obowiązku i nie dostarczył pracownikowi PIT-11 w wyżej wskazanym terminie?

Obowiązki informacyjne pracodawcy

W pierwszej kolejności należy zauważyć, że pracodawca ma obowiązek dostarczenia informacji o uzyskanych przez pracownika dochodach w roku podatkowym nie tylko pracownikowi. W myśl art. 38 ust. 1a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w terminie do końca stycznia roku następującego po roku podatkowym pracodawca jest obowiązany przesłać do urzędu skarbowegoroczną deklarację, według ustalonego wzoru. To oznacza, że zanim otrzymamy informację o uzyskanych przez nas dochodach w roku podatkowym, powinna ona (jeżeli pracodawca respektuje przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych) trafić do Urzędu Skarbowego, w którym będziemy się rozliczać. W takiej sytuacji nawet, jeśli PIT-11 od pracodawcy nie dotrze do nas na czas (albo wcale), rozliczenie się z fiskusem z dochodów osiągniętych w poprzednim roku podatkowym, wciąż nie będzie znacznie utrudnione. Jeżeli bowiem pracodawca przekazał informację o dochodach osiągniętych przez pracownika do Urzędu Skarbowego do końca stycznia, to na podstawie tych danych pracownik ma możliwość rozliczenia się, nawet gdyby sam nie dostał PIT-11 od pracodawcy - chociażby na podstawie usługi „Twój e-PIT”.

Sytuacja wygląda znacznie gorzej, gdy nasz PIT-11 nie został doręczony nie tylko nam, ale również Urzędowi Skarbowemu.

Niedostarczenie PIT-11 - konsekwencje karnoskarbowe dla pracodawcy

Jeżeli pracodawca nie dostarczy Urzędowi Skarbowemu wymaganej informacji podatkowej do końca stycznia roku następującego po roku podatkowym, którego rozliczenie dotyczy, może podlegać odpowiedzialności karnoskarbowej. W myśl art. 80§1 kodeksu karnego skarbowego kto wbrew obowiązkowi nie składa w terminie właściwemu organowi wymaganej informacji podatkowej,podlega karze grzywny do 120 stawek dziennych. Jak wynika ze stanowiska, wyrażonego przez Urząd Skarbowy w Sosnowcu (pismo z dnia 16.07.2004 r., PSUS/OPBI/423/119/04/IU), odpowiedzialność na podstawie tego przepisu rozciąga się również na złożenie wymaganej informacji podatkowej, jaką jest PIT-11. W stanowisku tym wskazano bowiem, że: „do informacji podatkowych wskazanych w tym przepisie należą między innymi informacje: dochodach oraz pobranych zaliczkach na podatek dochodowy (PIT-8B), wypłaconych podatnikowi należnościach lub świadczeniach (PIT-8C), uzyskanych przez podatnika dochodach oraz pobranych zaliczkach na podatek dochodowy (PIT-11)”.

Niezależnie od powyższego należy pamiętać, że nie tylko pracodawca ponosi karnoskarbowe konsekwencje niedostarczenia fiskusowi PIT-11. Znaczne poważniejsze - w razie niezłożenia zeznania podatkowego do końca kwietnia danego roku - może mieć pracownik.

Niedostarczenie PIT-11 pracownikowi i niezłożenie zeznania podatkowego - konsekwencje karnoskarbowe dla pracownika

Kodeks karny skarbowy przewiduje, że podatnik, który uchylając się od opodatkowania, nie ujawnia właściwemu organowi przedmiotu lub podstawy opodatkowania lub nie składa deklaracji, przez co naraża podatek na uszczuplenie,podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych albo karze pozbawienia wolności, albo obu tym karom łącznie. Z powyższego wynika, że - aby uniknąć dotkliwych konsekwencji na gruncie karnoskarbowym - nawet w przypadku niedostarczenia PIT-11 przez pracodawcę, pracownik powinien złożyć zeznanie podatkowe (chociażby na podstawie własnych wyliczeń dotyczących wysokości osiągniętych dochodów oraz wysokości odprowadzonych przez pracodawcę zaliczek na podatek) i ewentualnie (w późniejszym czasie) złożyć korektę takiego zeznania. Nie warto narażać się na odpowiedzialność karnoskarbową, wynikającą z niezłożenia zeznania podatkowego w ogóle.

Zdarza się, że brak PIT-11 nie wynika z zaniechania pracodawcy, a z wystąpienia szczególnych sytuacji, często od pracodawcy niezależnych. Takimi sytuacjami bez wątpienia są ogłoszenie upadłości pracodawcy oraz jego likwidacja. Jak w razie wystąpienia tych okoliczności uzyskać PIT-11?

Upadłość

Art. 160 ust. 1 ustawy prawo upadłościowe stanowi, że w sprawach dotyczących masy upadłości syndyk dokonuje czynności na rachunek upadłego, lecz we własnym imieniu. Wynika z tego, że w przypadku ogłoszenia upadłości prowadzone są czynności w ramach działalności gospodarczej upadłego i na jego rachunek, lecz w wyniku decyzji zarządczych i rozporządzających podejmowanych przez syndyka. Syndyk w sprawach dotyczących masy upadłości działa jako zastępca pośredni upadłego, podejmując za upadłego i na jego rachunek wszystkie czynności prawne i procesowe. W związku z tym, jak wskazano w treści pisma z dnia 13.04.2011 r., wydanego przez Izbę Skarbową w Katowicach, IBPBII/1/415-4/11/MK, podmiotowość prawnopodatkowa w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych z tytułu działalności prowadzonej przez przedsiębiorcę po ogłoszeniu upadłości nie ustaje, a syndyk masy upadłości jest osobą odpowiedzialną w czasie trwania postępowania upadłościowego za realizację obowiązków podatnika i płatnika.

Z powyższego wynika, że w razie ogłoszenia upadłości, obowiązki pracodawcy w zakresie opisanym na wstępie przedmiotowego artykułu realizuje syndyk i to od syndyka powinniśmy dostać PIT-11. A co z likwidacją?

Likwidacja pracodawcy

Zgodnie z art. 38 ust. 1b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w razie zaprzestania przez płatników prowadzenia działalności przed końcem stycznia roku następującego po roku podatkowym deklarację (w tym PIT-11) płatnik przekazuje w terminie do dnia zaprzestania tej działalności. Co do zasady zatem, interesy pracownika w zakresie możliwości rozliczenia PIT-11 na podstawie informacji uzyskanych od pracodawcy, są na mocy powyższego przepisu zabezpieczone. Niezależnie od tego, pracownik może te interesy zabezpieczyć również we własnym zakresie.

Wniosek o wcześniejszy PIT-11

Jak stanowi art. 39 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, jeżeli obowiązek poboru przez płatnikówzaliczek na podatek ustał w ciągu roku, płatnicy na sporządzony na piśmie wniosek podatnika, w terminie 14 dni od dnia złożenia tego wniosku imiennej informacji, o której mowa w ust. 1. To oznacza, że w razie likwidacji pracodawcy (albo na przykład przekształcenia pracodawcy), pracownik może we własnym zakresie zawnioskować o to, aby pracodawca odpowiednio wcześniej przesłał PIT-11 zarówno do pracownika, jak i do Urzędu Skarbowego. Wniosek taki jest dla pracodawcy wiążący, stąd warto rozważyć skorzystanie z tego rozwiązania.

Powyższy tekst stanowi opracowanie publicystyczne i nie jest poradą prawną.

Menu