image1 image2 image3

sama waga Pogryzienie przez psa - odpowiedzialność karna właściciela za nieprawidłowy nadzór nad zwierzęciem

mgr A Pięta apl radcowski

mgr Agnieszka Pięta | 05.07.2022 | Aplikant radcowski

Tekst ten powstał w ramach cyklu artykułów: "Prawo, a zwierzęta domowe". 


Odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną przez zwierzę spoczywa - co do zasady - na tym, kto zwierzę chowa albo się nim posługuje. Na wyłączenie tej odpowiedzialności nie ma wpływu okoliczność, że zwierzę zabłąkało się lub uciekło – regulacje kodeksu cywilnego wprowadzają bowiem domniemanie winy w nadzorze nad zwierzęciem, które jest w praktyce trudne do obalenia.

Wyżej wyrażone zasady prawa cywilnego nie pozostają bez wpływu na istnienie i zakres odpowiedzialności karnej właściciela psa za pogryzienie innej osoby przez zwierzę – w takim wypadku bowiem również obciąża właściciela psa domniemanie winy w nadzorze, którego nieobalenie może doprowadzić do przypisania mu odpowiedzialności karnej za spowodowany pogryzieniem uszczerbek na zdrowiu innej osoby.

Przestępstwo spowodowania uszczerbku na zdrowiu

Zgodnie z art. 156§1 kodeksu karnego, kto powoduje ciężki uszczerbek na zdrowiu w postaci pozbawienia człowieka wzroku, słuchu, mowy, zdolności płodzenia, innego ciężkiego kalectwa, ciężkiej choroby nieuleczalnej lub długotrwałej, choroby realnie zagrażającej życiu trwałej choroby psychicznej, całkowitej albo znacznej trwałej niezdolności do pracy w zawodzie lub trwałego, istotnego zeszpecenia lub zniekształcenia ciała, podlega karze pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat 3.

Kto powoduje natomiast uszczerbek na zdrowiu inny, niż opisany powyżej (średni uszczerbek na zdrowiu), podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5. Jeżeli zaś rozstrój zdrowia trwa nie dłużej niż 7 dni (lekki uszczerbek na zdrowiu), sprawca podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.

Uszczerbek na zdrowiu jako skutek pogryzienia przez psa

Nierzadko zdarza się, że bezpośrednią przyczyną powstania ciężkiego, średniego bądź lekkiego uszczerbku na zdrowiu, o których mowa powyżej, jest pogryzienie przez psa, który bądź jest zupełnie pozbawiony opieki właściciela, bądź nawet pozostaje pod jego pieczą, jednak w warunkach, w których właściciel psa niedostatecznie zadbał o to, aby pies nie stwarzał zagrożenia dla innych osób. W obu takich sytuacjach mamy bowiem do czynienia z nieprawidłowym nadzorem nad zwierzęciem.

Nieprawidłowy nadzór nad psem – czyli jaki?

O nieprawidłowym nadzorze nad zwierzęciem – na co wskazuje praktyka stosowania prawa – można mówić w bardzo szerokim zakresie. Niejednokrotnie w wyrokach skazujących właścicieli psów za spowodowanie uszczerbku na zdrowiu osoby pogryzionej przez ich pupila skład orzekający sądu wskazywał, że nieprawidłowym nadzorem może być zarówno zbudowanie zbyt niskiego kojca, jak i niedomknięcie furtki prowadzącej do posesji na której znajduje się pies, używanie zbyt długiej i tym samym pozwalającej psu na zbyt szeroki zakres ruchów smyczy, czy nawet niewielki prześwit w ogrodzeniu, przez który pies mógł przedostawać się na zewnątrz. Przyjęciu podobnych okoliczności jako świadczących o winie w nadzorze niejednokrotnie nie stawało na przeszkodzie nawet podnoszenie przez właściciela, że pies jest wykastrowany, zaszczepiony, czy też że brał udział w specjalistycznym szkoleniu.

odpowiedzialność karna za pogryzienie

 freeimages.com

Nieumyślność nie chroni przed odpowiedzialnością

Właściciel psa – bądź inna osoba która psa chowa lub posługuje się nim – jest gwarantem nienastąpienia skutku w postaci wyrządzenia przez tego psa osobie trzeciej szkody (na przykład takiej, jaką jest uszczerbek na zdrowiu wskutek pogryzienia). W związku z tym, nawet zaniechanie w nadzorze nad psem popełnione z winy nieumyślnej, nie chroni właściciela przed odpowiedzialnością karną. Tym samym – pokrzywdzony może skutecznie domagać się pociągnięcia właściciela psa do odpowiedzialności. Co do zasady, opisywany czyn zabroniony jest ścigany przez z urzędu - przez oskarżyciela publicznego. W sytuacji jednak, gdy skutkiem pogryzienia przez psa jest wystąpienie lekkiego uszczerbku na zdrowiu, konieczne może okazać się wniesienie przez pokrzywdzonego prywatnego aktu oskarżenia.

Wyrok skazujący właściciela psa, a sprawa cywilna o odszkodowanie i zadośćuczynienie

Pokrzywdzony pogryzieniem przez psa, który uzyska wyrok skazujący właściciela psa w postępowaniu karnym, może jednocześnie – już w toku postępowania karnego – złożyć wniosek o zasądzenie od sprawcy określonej kwoty tytułem naprawienia szkody, bądź zadośćuczynienia za doznaną krzywdę. Jeżeli jednak sąd w postępowaniu karnym nie zasądzi na rzecz pokrzywdzonego kwoty tytułem naprawienia szkody lub zadośćuczynienia w żądanej wysokości, bądź zasądzona kwota nie będzie w pełni pokrywać zaistniałych szkód, poszkodowany ma możliwość wniesienia przeciwko właścicielowi psa powództwa o zapłatę w postępowaniu cywilnym. W tym ostatnim postępowaniu natomiast, ustalenia wyroku związane z odpowiedzialnością właściciela psa mają charakter wiążący.

Powyższy tekst stanowi opracowanie publicystyczne i nie jest poradą prawną. 

 

Zajmujemy się problematyką prawnych regulacji chowu i hodowli zwierząt, wypadków z udziałem zwierząt, kwestiami odpowiedzialności cywilnej i odpowiedzialności karnej właścicieli zwierząt.

Rozwijamy obecnie specjalizację w zakresie prawnego otoczenia chowu i hodowli zwierząt gospodarskich, sportowych oraz domowych.

Jeżeli masz problem związany z wypadkiem z udziałem zwierzęcia - skorzystaj z naszego doświadczenia i skontaktuj się z nami.