Zgodnie z art. 11f ust. 1 pkt 6 ustawy z 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych - tzw. specustawą drogową - jednym z elementów decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej jest oznaczenie nieruchomości lub ich części, według katastru nieruchomości, które stają się własnością odpowiednio Skarbu Państwa lub właściwej jednostki samorządu terytorialnego.

Art. 12 ust. 4 pkt 1 i 2 specustawy drogowej stanowi, że nieruchomości te stają się z mocy prawa własnością Skarbu Państwa w odniesieniu do dróg krajowych i własnością jednostek samorządu terytorialnego w odniesieniu do dróg wojewódzkich, powiatowych oraz gminnych, z dniem, w którym decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej stała się ostateczna.

Wynika z tego, że przejście prawa własności nieruchomości zajętej pod określoną inwestycję drogową z dotychczasowego właściciela na odpowiedni podmiot publiczny odbywa się na mocy samej decyzji administracyjnejo zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej, bez potrzeby podejmowania innych działań w tym zakresie, w tym w szczególności przez podmiot wywłaszczany.

Odszkodowanie za przejęte nieruchomości przysługuje dotychczasowym właścicielom nieruchomości, użytkownikom wieczystym nieruchomości oraz osobom, którym przysługuje do nieruchomości ograniczone prawo rzeczowe.

Zasadą jest, iż przejęciu z mocy prawa podlegają tylko te części danej nieruchomości, które stanowią nowo wyodrębnione działki a ich kształt i wielkość odpowiadają wymaganiom inwestycji drogowej realizowanej na określonym obszarze. Nierzadko w wyniku takiego podziału powstają działki o dziwnym, nieregularnym kształcie bądź niewielkiej powierzchni, które nie mogą być wykorzystywane przez właścicieli na dotychczasowe cele.

freeimages.com

Wspomniana na początku ustawa przewiduje w art. 13 ust. 3, że jeżeli przejęta jest część nieruchomości, a pozostała część nie nadaje się do prawidłowego wykorzystania na dotychczasowe cele, właściwy zarządca drogi jest obowiązany do nabycia, na wniosek właściciela lub użytkownika wieczystego nieruchomości, w imieniu i na rzecz Skarbu Państwa albo jednostki samorządu terytorialnego tej części nieruchomości.

Powyższy wniosek właściciela lub użytkownika wieczystego nieruchomości powinien zostać skierowany do właściwego organu wraz z uzasadnieniem żądania wykupu części nieruchomości, która nie została objęta wywłaszczeniem pod inwestycję drogową. Zarządca drogi może uznać zasadność roszczenia i przejąć na własność tą cześć nieruchomości (zazwyczaj w drodze umowy) bądź też może odmówić wykupu takiej części nieruchomości.

Jeżeli zarządca drogi odmawia nabycia od dotychczasowego właściciela części nieruchomości pozostałej po podziale, kolejnym krokiem jest skierowanie powództwa do sądu. Roszczenie powyższe ma charakter cywilnoprawny, w związku z czym właściwym do wniesienia powództwa będzie sąd cywilny. Co istotne, zgodnie z zasadami prawa cywilnego, to na powodzie (a więc na właścicielu działki) będzie spoczywał ciężar udowodnienia zasadności swojego roszczenia, czyli w przedmiotowej sprawie spełnienia przesłanek, o których mowa w art. 13 ust. 3 specustawy drogowej. Właściwość rzeczowa będzie zależeć od wartości przedmiotu sporu. W sprawie gdzie ta wartość jest wyższa niż 75 tyś. zł, właściwym rzeczowo będzie sąd okręgowy, w pozostałych sprawach (wps równy lub mniejszy niż 75 tyś. zł) właściwym będzie sąd rejonowy.

Zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z dnia 11 września 2013 r., sygn. akt III CZP 35/13 właścicielowi nieruchomości przysługuje roszczenie o wykup pozostałej części działki tylko wówczas, gdy niemożność prawidłowego jej wykorzystania na dotychczasowe cele wynika bezpośrednio z faktu wywłaszczenia przez Skarb Państwa pierwszej części.

Ponadto w wyroku sądu administracyjnego w Krakowie z dnia 16.03.2016 r., sygn. akt I ACa 1732/15 wskazane zostało, że przesłankę wykorzystania nieruchomości na „dotychczasowe cele” ocenia się drogą analizy korzystania z nieruchomości zanim doszło do podziału i przejęcia jej części oraz poprzez ocenę możliwości kontynuacji. Chodzi o faktyczne korzystanie z nieruchomości przez właściciela, nawet przy dokonaniu zmiany sposobu osiągania dotychczasowych celów”.

Z powyższego wywieść można dwa wnioski:

- po pierwsze - przesłanką roszczenia właściciela nieruchomości o nabycie niewywłaszczonej części tej nieruchomości jest niemożność prawidłowego jej wykorzystania na dotychczasowe cele będąca następstwem odłączenia od niej części wywłaszczonej,

- po drugie - właściciel gruntu może żądać odkupienia od niego część działki pozostałej po wywłaszczeniu tzw. resztówki wyłącznie wtedy, gdy sam nie może z niej korzystać na skutek odłączenia części działki potrzebnej pod realizację inwestycji drogowej.

Jeżeli nie jesteś zadowolony z wywłaszczenia Twoich nieruchomości przejmowanych pod inwestycje drogowe, w szczególności jeżeli cena wykupu jest zbyt niska w stosunku do ich rzeczywistej wartości lub też pozostała Ci resztówka, z której nie możesz korzystać - skorzystaj z naszego doświadczenia i skontaktuj się z kancelarią.

Od lat z powodzeniem reprezentujemy interesy naszych Klientów w sprawach związanych z realizacją publicznych inwestycji drogowych.

Menu