Poważnym problemem - szczególnie dla pracowników wykonujących pracę w pomieszczeniach - jest oddziaływanie - szkodliwych - niekiedy rakotwórczych substancji pochodzących z użytych w budynku materiałów budowlanych - takich jak kleje, farby, czy też środki konserwujące i zabezpieczające.
Jednym z takich szkodliwych środków jest xylamit / ksylamit.

Regulacje Kodeksu pracy w zakresie chorób zawodowych i chorób pracowniczych

Przepisy kodeksu pracy szkodę na osobie pracownika zakreślają szeroko - nie ograniczając jej wyłącznie do choroby zawodowej, ale uwzględniając także inne choroby, o ile są związane z wykonywaną pracą.
Art. 227 Kodeksu pracy stanowi między innymi, że pracodawca jest obowiązany stosować środki zapobiegające chorobom zawodowym i innym chorobom związanym z wykonywaną pracą.

Co do choroby zawodowej, to w przepisach jest ona wspomniana w art. 235 §1 Kodeksu pracy, który stanowi, że pracodawca jest obowiązany niezwłocznie zgłosić właściwemu państwowemu inspektorowi sanitarnemu i właściwemu okręgowemu inspektorowi pracy każdy przypadek podejrzenia choroby zawodowej.

W przypadku innych chorób związanych z wykonywaną pracą nie ma innej regulacji, poza przywołanym art. 227 §1 Kodeksu pracy.

Pomimo tego, zarówno doktryna, jak i orzecznictwo od dawna dostrzegają konieczność uwzględniania tych chorób jako ewentualnych skutków świadczonej pracy. Choroby te są najczęściej nazywane chorobami pracowniczymi lub parazawodowymi.

W uchwale z dnia 4 grudnia 1987 r., sygn. III PZP 85/86 Sąd Najwyższy stwierdził, że pracownik, który doznał uszczerbku na zdrowiu wskutek spowodowanej warunkami pracy choroby niebędącej chorobą zawodową, może dochodzić od pracodawcy roszczeń odszkodowawczych na podstawie art. 415 lub 435 k.c., co oznacza, że będzie zobowiązany przeprowadzić dowód na okoliczność związku przyczynowego między wykonywaną pracą i jej wpływem na powstanie choroby.

Sąd Najwyższy stanął na stanowisku, iż odpowiedzialność pracodawcy wobec pracownika z tytułu czynu niedozwolonego polegającego na wywołaniu rozstroju zdrowia (art. 444 § 1 i art. 445 § 1 k.c.) obejmuje także skutki choroby niebędącej chorobą zawodową spowodowane warunkami pracy (choroba pracownicza) (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 2 października 2008 r., I PK 57/08, OSNP 2010/7-8/85; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19 marca 2008 r., I PK 256/07, OSP 2010/1/10 z glosą A. Musiała)

freeimages.com

Ksylamit jako przyczyna choroby zawodowej

Nazwa Xylamit (ksylamit) oznacza grupę olejowych środków na bazie chlorofenoli, przeznaczonych do konserwacji drewna, stosowanych powszechnie w latach 60-tych i 70-tych XX wieku. W tym okresie nie były przeprowadzane badania mające na celu określanie stopnia toksyczności materiałów budowlanych.

W 1974 r. wydany został zakaz stosowania ksylamitu do konserwacji płyt pilśniowych znajdujących się w podłogach wielu budynków mieszkalnych, a w 1987 r. ksylamit utracił atest Państwowego Zakładu Higieny.
Podstawowym składnikiem powyższej grupy środków noszących zbiorczą nazwę Xylamit, był techniczny pentachlorofenol, ale środki te zawierały także tricholorofenole i chloronaftalen.

Pentachlorofenol jest środkiem biobójczym, charakteryzującym się znaczną trwałością w środowisku oraz odznaczającym się silnym zapachem. Uchodził on za środek skutecznie zabezpieczający drewno i z tego powodu był szeroko wykorzystywany w budownictwie, w tym między innymi do impregnacji płyt pilśniowych porowatych stosowanych w celu izolacji termicznej i akustycznej w przegrodach budowlanych budynków mieszkalnych.
Mimo, że były one przykrywane nakładanymi warstwami budowlanymi, pentachlorofenol przenikał z zabezpieczonych nim wyrobów do powietrza pomieszczeń, powodując utrzymywanie się w nich wybitnie uciążliwego, chemicznego zapachu.

Pentachlorofenol odznacza się właściwościami toksycznymi. U osób pracujących w zakładach produkujących ten środek - odnotowywano podrażnienie spojówek i błon śluzowych górnych dróg oddechowych, zmiany skórne, w tym o typie pęcherzycy i pokrzywki oraz zaburzenia widzenia. Stwierdzano także nieprawidłowe wyniki badań biochemicznych, świadczące o uszkodzeniu wątroby i nerek oraz nieprawidłowości, wskazujące na zaburzenia układu immunologicznego. Analizowano częstość występowania u osób zawodowo narażonych na pentachlorofenol zmian w układzie krwiotwórczym, w tym zwłaszcza przypadków anemii plastycznej i białaczki, a także nowotworów układu chłonnego, nie potwierdzając jednak jednoznacznie związku przyczynowego.

Międzynarodowa Agencja Badań nad Rakiem (IARC) uznała pentachlorofenol za substancję o możliwym działaniu rakotwórczym dla człowieka, zaliczając go do grupy 2B.

Jednocześnie substancja ta posiada przypisaną na poziomie Unii Europejskiej zharmonizowaną klasyfikację pod względem stwarzanych przez nią zagrożeń. Zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1272/2008 z dnia 16 grudnia 2008 r. w sprawie klasyfikacji, oznakowania i pakowania substancji i mieszanin, zmieniającego i uchylającego dyrektywy 67/548/EWG i 1999/45/WE oraz zmieniającego rozporządzenie (WE) nr 1907 pentachlorofenol jest klasyfikowany jako substancja rakotwórcza kategorii 2.

Zgodnie z kryteriami klasyfikacji stosowanymi w Unii Europejskiej substancje sklasyfikowane jako rakotwórcze kategorii 2 to substancje, co do których podejrzewa się, że są rakotwórcze dla człowieka. Przypisanie substancji do kategorii 2 dokonuje się na podstawie dowodów uzyskanych z informacji dotyczących ludzi lub badań przeprowadzanych na zwierzętach.
Zgodnie z przepisami ww. rozporządzenia nr 1272/2008, mieszanina chemiczna, która będzie zawierała pentachlorofenol w stężeniu równym lub większym niż 1%, będzie także klasyfikowana jako rakotwórcza kategorii 2, podobnie jak substancja wchodząca w jej skład.

Składniki współistniejące w składzie środków z grupy Xyalamitu to m. in. polichlorowane bifenyle (PCB), i mogą one stanowić poważne zagrożenie dla zdrowia i środowiska, i zgodnie z rozporządzeniem nr 1272/2008 są klasyfikowane jako działające toksycznie na narządy docelowe w następstwie powtarzanego narażenia (STOT RE 2; H373 – Może spowodować uszkodzenie narządów). Powyższa klasyfikacja oznacza, że dana substancja może powodować uszkodzenie narządów poprzez długotrwałe lub powtarzane narażenie.

W sprawie, prowadzonej prowadzonej przez Sąd Apelacyjny w Gdańsku pod sygnaturą akt III APa 30/12, pozywający pracodawcę pracownik wskazywał, iż pozwany zakład pracy nie zapewnił mu bezpiecznych i higienicznych warunków w miejscu pracy, bowiem narażony był tam na działanie szkodliwych substancji chemicznych, które to substancje miały wpływ na stan zdrowia pracownika. Jako substancję chemiczną, która miała pogorszyć jej stan zdrowia pracownik wskazywał Xylamit.

Odszkodowanie i renta za ksylamit
Istnieją możliwości dochodzenia stosownych roszczeń - takich jak zadośćuczynienia, odszkodowania czy renty - przez poszkodowanych, którzy źródłem swojej szkody określają toksyczne działanie ksylamitu w miejscu pracy.

Wynik hipotetycznej sprawy, w dużej mierze zależeć będzie od aktywności dowodowej stron postępowania - w tym przygotowania prywatnych opinii w zakresie: występowania ksylamitu w środowisku pracy - jego stężeń i intensywności oddziaływania - powiązania konkretnych pomieszczeń -stanowisk pracy poszczególnych poszkodowanych osób - z występowaniem ksylamitu, jak również zabezpieczeniu w postępowaniu np. prowadzonym przez Państwową Inspekcję Pracy - próbek materiałów budowlanych pochodzących z miejsca pracy, jak również zleceniu prywatnej opinii biegłego w zakresie onkologii/ i, lub, toksykologii, ew. oddziaływań substancji kancerogennych na ludzi - jako załącznika do pozwu.

W przypadku występowania z powództwem - należy liczyć się z kosztami, m.in.: wpisu stosunkowego od pozwu, zaliczki na poczet opinii biegłych sądowych podczas przewodu sądowego (prawdopodobne jest powołanie zarówno biegłych w zakresie medycyny, jak również w zakresie toksykologii).

Zaliczki są ponoszone w toku postepowania, płatne zazwyczaj przed sporządzeniem opinii przez biegłego sądowego. Dodatkowym kosztem, w razie oddzlenia powództwa będą koszty zastępstwa procesowego po stronie przeciwnej, ustalane wg. rozporządzenia dot. wynagrodzeń profesjonalnych pełnomocników.

W ramach specjalizacji naszej kancelarii - zajmujemy się zagadnieniami prawa pracy - w tym wypadków przy pracy, chorób zawodowych i pracowniczych.

Skutecznie reprezentujemy poszkodowanych pracowników wobec pracodawców i towarzystw ubezpieczeniowych, jak również wobec Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.

Skorzystaj z naszego doświadczenia w sprawach pracowniczych i skontaktuj się z nami.

Menu