Warunki korzystania z wód a ograniczenie praw właścicieli nieruchomości

18.09.2013 | j.sz.

Na terenie całego kraju trwa proces ustalania warunków korzystania z wód dla poszczególnych zlewni oraz regionów wodnych – prowadzony w oparciu o przepisy ustawy prawo wodne.
Określenie warunków korzystania z wód może ograniczać prawa właścicieli nieruchomości, w szczególności w zakresie poboru wód powierzchniowych i podziemnych czy też budowy urządzeń wodnych.

Warunki korzystania z wód mają charakter dokumentu planistycznego. Sporządza je, na podstawie art. 120 ustawy prawo wodne dyrektor regionalnego zarządu gospodarki wodnej, w formie aktu prawa miejscowego – rozporządzenia, które jest następnie publikowane we właściwych dziennikach urzędowych województw.
Warunki korzystania z wód są uzgadniane z Prezesem Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej, zgodnie z ustaleniami planu gospodarowania wodami na obszarze dorzecza.

Warunki korzystania z wód zgodnie z art. 115 Prawa wodnego określają:

1. szczegółowe wymagania w zakresie stanu wód wynikające z ustalonych celów środowiskowych,

2. priorytety w zaspokajaniu potrzeb wodnych,

3. ograniczenia w korzystaniu z wód na obszarze regionu wodnego lub jego części albo dla wskazanych jednolitych części wód niezbędne dla osiągnięcia ustalonych celów środowiskowych, w szczególności w zakresie:

• • poboru wód powierzchniowych lub podziemnych,
  • wprowadzania ścieków do wód lub do ziemi,
  • wprowadzania substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego do wód, do ziemi lub urządzeń kanalizacyjnych,
  • wykonywania nowych urządzeń wodnych.

Wynika z tego, iż poza regulacjami związanymi ze sposobem zagospodarowania nieruchomości – takimi jak warunki zabudowy, pozwolenia na budowę, studia i plany zagospodarowania przestrzennego, występowanie obszarów chronionych, przeznaczenie gruntów – np. a cele budowlane, mieszkaniowe, rolne – określone w ewidencji rejestru gruntów – wprowadzone mogą być dodatkowe ograniczenia w korzystaniu z nieruchomości dla ich właścicieli.

Budowa urządzeń wodnych – na przykład rowu odwadniającego działkę, wylotu rynny na działkę lub do urządzeń melioracyjnych, przepustu, mostu, kładki, stawu rybnego etc. – wymaga przed zgłoszeniem budowy staroście lub wystąpieniem o wydanie pozwolenia na budowę – uzyskania pozwolenia wodnoprawnego w formie decyzji.

Można przyjąć, iż jeżeli zakres wniosku o wydanie pozwolenia wodno prawnego będzie w jakimś zakresie sprzeczny z treścią warunków korzystania z wód na danym terenie – starosta odmówi wydania pozwolenia wodnoprawnego i budowa nie będzie możliwa.

Podobnie sytuacja wygląda w przypadku urządzeń służących do poboru wód – w rodzaju ujęć wody do stawów rybnych, studni, w tym także studni głębinowych. W razie ograniczeń w tym zakresie działka może zostać pozbawiona mediów – poprzez niemożność zbudowania studni lub korzystania z wód powierzchniowych.

Ograniczeniom w warunkach korzystania z wód podlegać może także prowadzenie działalności rolniczej – w zakresie upraw, nawożenia, chowu i hodowli zwierząt – a nawet wypasania zwierząt w pobliżu cieków lub zbiorników wodnych. Możliwy zatem jest np. zakaz prowadzenia wypasu bydła na określonych działkach lub prowadzenia upraw przy użyciu środków ochrony roślin lub nawozów – co stanowi znaczną ingerencję w prawo własności nieruchomości gruntowych.

Zgodnie z art. 120 ust. 2 prawa wodnego Dyrektor regionalnego zarządu, ustalając warunki korzystania z wód regionu wodnego oraz warunki korzystania z wód zlewni, o których mowa w art. 113 ust. 1 pkt 4 i 5, zapewnia możliwość udziału społeczeństwa, na zasadach i w trybie określonych w ustawie z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko – co oznacza, iż projekty warunków korzystania z wód podlegają konsultacjom społecznym.

W przypadku braku zastrzeżeń ze strony właścicieli warunki korzystania z wód stają się obowiązującym prawem i mogą skutkować nowymi ograniczeniami w korzystaniu z wielu nieruchomości – zarówno rolnych, jak i budowlanych.