Odpowiedzialność karna pracodawcy za wypadek przy pracy - najważniejsze informacje
Odpowiedzialność karna pracodawcy za wypadek przy pracy wynika m.in. z przepisów Kodeksu karnego, w szczególności z art. 220, który dotyczy narażenia pracownika na niebezpieczeństwo utraty życia lub ciężkiego uszczerbku na zdrowiu. Odpowiedzialność ta obejmuje zarówno umyślne, jak i nieumyślne naruszenie zasad bezpieczeństwa i higieny pracy.
Pracodawca lub osoba odpowiedzialna za bezpieczeństwo i higienę pracy może ponosić odpowiedzialność karną, jeśli nie dopełni obowiązków wynikających z przepisów Prawa pracy i BHP, co skutkuje wypadkiem. Kluczowe aspekty odpowiedzialności obejmują:
- Narażenie pracownika na niebezpieczeństwo – zgodnie z art. 220 §1 Kodeksu karnego, osoba, która nie dopełnia obowiązku zapewnienia bezpiecznych warunków pracy i naraża pracownika na utratę życia lub ciężki uszczerbek na zdrowiu, podlega karze pozbawienia wolności do 3 lat.
- Ciężki uszczerbek na zdrowiu lub śmierć – jeśli naruszenie przepisów skutkuje śmiercią pracownika lub jego poważnym kalectwem, kara może wzrosnąć do 5 lat pozbawienia wolności.
- Świadome ignorowanie przepisów BHP – umyślne lub rażące zaniedbania mogą skutkować dodatkową odpowiedzialnością karną, w tym surowszymi sankcjami.
Orzecznictwo sądów karnych w przypadku wypadów przy pracy
W wyroku Sądu Najwyższego – Izby Karnej z dnia 24 maja 2022r. (sygn. V KK 455/21) – w postawionej tezie sąd ustosunkował się do przestępstwa z art. 220 § 1 i 2 Kodeksu karnego:
"Typ czynu określony w art. 220 § 1 i 2 KK jest przestępstwem materialnym, którego skutkiem (…) jest narażenie człowieka na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia lub skutków dla zdrowia pracownika, mających postać obrażeń ciała określonych w art. 156 KK. Zatem skutek ten (…) wyraża się w samym już zaistnieniu stanu bezpośredniego, realnego narażenia na niebezpieczeństwo tych dóbr, choćby odłożonego w czasie. Chodzi bowiem o sytuację niebezpieczną, a nie o czasową bliskość skutku mającego nastąpić w wyniku rozwoju tej sytuacji, jak również o zachowania, które stwarzają rzeczywiste zagrożenie dla życia lub zdrowia, a więc wywołują wysokie prawdopodobieństwo nastąpienia tego skutku w stwierdzonych okolicznościach faktycznych. Innymi słowy, znamiona przestępstwa z art. 220 KK wyczerpuje już takie zachowanie, które naraża pracowników na to niebezpieczeństwo. Wypada też dodać, że opisany skutek zaniechania wykonania obowiązków gwarantujących jego nienastąpienie wyraża się zarówno w wywołaniu stanu zwiększającego owo niebezpieczeństwo, jak i w utrzymaniu tego stanu, jako że - niezależnie od tego, czy zachowanie sprawcy ma charakter umyślny czy nieumyślny - na sprawcy ciąży obowiązek podjęcia wszelkich zachowań zmierzających do obniżenia stopnia konkretnego niebezpieczeństwa dla dobra prawnego w chwili, gdy jego obowiązek zaktualizował się. Oczywiście między naruszeniem przez osobę odpowiedzialną konkretnego obowiązku z zakresu BHP (reguły ostrożności) a nastąpieniem opisywanego skutku musi istnieć związek."
W wyroku Sądu Rejonowego w Szczytnie – II Wydział Karny z dnia 10 marca 2022r., sygn.. II K 704/19 sąd wskazał, że:
"Pod ochroną art. 218 KK, a także art. 220 KK pozostają osoby zatrudnione na warunkach charakterystycznych dla stosunku pracy, niezależnie od nazwy zawartej przez strony umowy; ustaleń w tym zakresie dokonuje w procesie karnym sąd, zgodnie z zasadą samodzielności jurysdykcyjnej wyrażoną w art. 8 KPK."
Podsumowanie
Odpowiedzialność karna za wypadek przy pracy może prowadzić do poważnych konsekwencji dla pracodawcy, w tym kary więzienia. Dlatego kluczowe jest przestrzeganie przepisów BHP oraz podejmowanie działań zapobiegawczych, aby zapewnić pracownikom bezpieczne środowisko pracy.
Powyższy artykuł ma charakter publicystyczny i nie stanowi porady prawnej.
Specjalizujemy się w zagadnieniach prawa pracy. Reprezentujemy strony sporów pracowniczych.
Pomagamy także pracownikom poszkodowanym w wypadkach przy pracy.
Jeżeli napotkałeś problemy związane z wypadkiem przy pracy, toczy się postępowanie karne w sprawie wypadku przy pracy, w którym jesteś stroną, zamierzasz dochodzić odszkodowania w związku z wystąpieniem wypadku - skorzystaj z naszego doświadczenia i skontaktuj się z naszą kancelarią.
